HISTORIA OPERY ŚLĄSKIEJ W BYTOMIU

Za datę inauguracyjną działalność Opery Śląskiej przyjmuje się 14 czerwca 1945 roku, datę wystawienia „Halki” Stanisława Moniuszki – pierwszego przedstawienia operowego w powojennej Polsce.

Twórcą Opery Śląskiej był światowej sławy artysta – Adam Didur. Autorytet, jakim się cieszył, pozwolił w krótkim czasie skupić wokół siebie oddany zespół doświadczonych pracowników i oprzeć tworzoną placówkę na mocnych, wiarygodnych podstawach nazwisk pierwszej klasy artystów, z wysoką pozycją w świecie opery. W kolejnych latach bytomski teatr zyskał opinię pierwszej sceny operowej w kraju oraz tytuł „kuźni talentów”. Ze śląską sceną operową związani byli tej klasy soliści, co m.in.: Bogdan Paprocki, Andrzej Hiolski, Krystyna Szostek-Radkowa, Romuald Tesarowicz, Maria Fołtyn, Wiktoria Calma, Natalia Stokowacka, Anna Lorenc, Jolanta Wrożyna, Antonina Kawecka, Wiesław Ochman (także jako reżyser); oraz tancerze – Barbara Bittnerówna, Olga Sawicka, Gerard Wilk, Henryk Konwiński. Promocję młodych talentów stanowią organizowane w Bytomiu od 1979 roku, Konkursy Wokalistyki Operowej, noszące imię założyciela Opery Śląskiej – Adama Didura. Ów Konkurs jest imprezą unikatową – jedną z nielicznych tego rodzaju na świecie – a jego laureaci od kilkudziesięciu lat rozsławiają polską kulturę muzyczną.

Opera Śląska jako pierwszy polski teatr dokonała bezpośredniej transmisji radiowej spektaklu „Halka” w 1945 r.; jako pierwszy polski teatr operowy została również uhonorowana „Złotą Płytą”,  a potem „Platynową Płytą” w kategorii „Muzyka klasyczna” za nagranie opery Giuseppe Verdiego „Nabucco”. W dorobku fonograficznym Opery Śląskiej znajdują się także: „Pokój Saren” (Lech Majewski, Józef Skrzek, opera autobiograficzna w 4 aktach z udziałem chóru Opery Śląskiej i WOSPR), Dżem w Operze cz. 1 i 2; „Straszny dwór” – nagranie archiwalne z roku 1953 z udziałem Orkiestry i Chóry Polskiego Radia w Krakowie oraz solistów Opery Śląskiej wydana w roku 2009 z okazji jubileuszu Bogdana Paprockiego; „Wśród nocnej ciszy – Polskie Kolędy i Pastorałki”  w wykonaniu Chóru Opery Śląskiej; nagrana w roku 2011 na scenie Opery kantata sceniczna Carla Orffa – „Carmina burana” oraz ostatnie wydawnictwo – „Opera Śląska poleca – hity operowe i operetkowe” dwupłytowy album z największymi przebojami operowymi, operetkowymi i musicalowymi, nagrany w 2012 r. na bytomskiej scenie, który w roku 2013 r. osiągnął status „Złotej Płyty”. W kolekcji nagród Opery Śląskiej znajdują się także m.in.: Złoty, Platynowy i Kryształowy Laur Umiejętności i Kompetencji; MARKA – ŚLĄSKIE w kategorii „Kultura”, Nagroda Godła Promocyjnego – IKONA ŚLĄSKA 2011; Teatralna Nagroda Muzyczna im. Jana Kiepury za, m. in. „Przedstawienie Roku („Don Carlos”), całą kolekcją ZŁOTYCH MASEK – teatralnych nagród Województwa Śląskiego – w takich kategoriach jak m.in.: „Spektakl Roku” („Don Carlos”, „Aida”, „Carmina burana”) czy „Reżyseria” („Don Carlos”, „Carmina burana” „Tannhäuser”).

Opera Śląska poszczycić się może znakomitą pozycją wydawniczą – albumem „Pół wieku Opery Śląskiej 1945-2000” pod redakcją Tadeusza Kijonki. Na 528. stronach w efektownym opracowaniu graficznym – dokumentacja, bogato ilustrowana historia Opery Śląskiej, kalendarium najważniejszych wydarzeń, omówienie osiągnięć repertuarowych i solistycznych, mapy i trasy występów na scenach Polski, Europy i świata, wielkie jubileusze i sławne wizyty artystyczne. Łącznie ponad 1000 ilustracji, fotografii w sepii i kolorze.

Od początku swojej działalności zespół Opery Śląskiej stale gości na scenach regionu oraz całego kraju, zgodnie z ideą twórcy, by upowszechniać sztukę operową w terenie. Mapa podróży po Polsce powiększa się stale o kolejne, nowe adresy. Opera Śląska to pierwszy teatr, który wystąpił ze swoim spektaklem za granicą, wielokrotnie prezentował swoje produkcje na arenie międzynarodowej. Jako pierwszy w historii polski zespół operowy artyści Opery Śląskiej wystąpili na kontynencie amerykańskim. Dziś lista państw, które odwiedziła Opera Śląska prezentując swoje realizacje często największych dzieł, znacznie się poszerzyła. Znajdują się na niej m. in.: Czechy, Słowacja, dawna Jugosławia, Niemcy, Luksemburg, Dania, Holandia, Francja, Szwecja, Austria, Hiszpania, Belgia, Włochy, Portugalia, Szwajcaria, Irlandia, Meksyk Ukraina, Kanada, USA. Pod względem liczby gościnnych występów i częstotliwości, a przede wszystkim imponującego zasięgu spektakli wyjazdowych, żaden inny teatr nie może równać się z Operą Śląską; szczególnie w ostatnich kilkunastu latach, kiedy to liczba kontraktów zagranicznych znacząco się zintensyfikowała. Szczególną renomą cieszą się w Niemczech, Holandii i Portugalii. Artyści teatru kilkakrotnie występowali w Berlinie – w sali Filharmoników im. Herberta von Karajana oraz w Konzerthausie. Często są także gośćmi Filharmonii Monachijskiej.

Dorobek bytomskiej Opery to ponad 260 premier i prapremier oper, operetek i baletów. W bieżącym repertuarze utrzymuje się ok. 30 tytułów w tym, m. in. opery: „Ubu Król” K. Pendereckiego, „Tannhäuser” R. Wagnera, „Borys Godunow” M. Musorgskiego, „Carmen” G. Bizeta, „Orfeusz i Eurydyka” Ch. W. Glucka, „Straszny dwór”, „Halka” St. Moniuszki, „Łucja z Lammermoor”, „Maria Stuarda” G. Donizettiego, „Don Giovanni” W. A. Mozarta, „Cyrulik sewilski” G. Rossiniego, „Madama Butterfly”, „Cyganeria”, „Tosca” G. Pucciniego, „Eugeniusz Oniegin” P. Czajkowskiego, „Aida”, „Nabucco”, „Traviata”, „Don Carlos”, „Moc przeznaczenia” G. Verdiego, „Manru” I. J. Paderewskiego, „Romeo i Julia” Ch. Gounoda; kantata sceniczna „Carmina burana” C. Orffa; opery buffa „Rzekoma ogrodniczka – La finta giardiniera” W.A. Mozarta, „Don Desiderio” J. M. K. Poniatowskiego;  balety: „Don kichot” L. A. Minkusa, „Romeo i Julia” H. Berlioza, „Kopciuszek” S. Prokofiewa, „Pan Twardowski” L. Różyckiego, „Królewna Śnieżka”, Kot w butach” B. Pawłowskiego, „Dziadek do orzechów” P. Czajkowskiego; musicale: „Phantom” M. Yestona, „My Fair Lady” F. Loewe’go, „Zaczarowany bal” K. Gaertner i T. Kijonki; operetki: „Księżniczka czardasza” I. Kalmana, „Zemsta nietoperza”, „Baron cygański” J. Straussa, „Wesoła wdówka” F. Lehara.